De verbeelding aan de macht bij Hotel Modern
In het herdenkingsjaar 2018 mag de voorstelling De Grote Oorlog natuurlijk niet ontbreken; het is immers honderd jaar geleden dat die wrede loopgravenoorlog in Frankrijk is beëindigd. Vandaar dat twee grote schouwburgen in Friesland dit ‘schouwspel’ van theatergroep Hotel Modern terecht hebben geboekt.
Dit Rotterdamse gezelschap is bekend om hun unieke ‘re-enactment’: dat is eigenlijk het naspelen of uitbeelden van historische gebeurtenissen. Zo heeft Hotel Modern ook Kamp in hun repertoire, een voorstelling over het leven in een concentratiekamp als Auschwitz. Alleen heeft Hotel Modern alles verkleind tot poppenkastniveau met een levendige en realistische uitstraling. Het gaat echter niet om de veldslag an sich maar om het humane, of liever gezegd inhumane, van wat mensen elkaar kunnen aandoen om, ja om wat eigenlijk?
Op het toneel staat een viertal opstellingen, waarvan twee plateaus met bloempottenaarde als bodembedekking waar het ontstaan, de ontwikkeling en het einde van de Eerste Wereldoorlog wordt nagebootst. Peterselie vormt de groenvoorziening, omgekeerde bezems vormen bosschages, minivoorwerpen als flessen en schoppen liggen her en der verspreid na een bombardement en onherkenbare poppetjes vormen het kanonnenvlees.
Het slagveld verbeeldt een echtheid die soms zo eng is dat je wegkijkt. Ondertussen wordt het verhaal verteld, gefilmd en de scènes worden geprojecteerd op het grote scherm. We zien de acteurs spelen met miniatuurtjes die vergroot worden alsof het een heuse film betreft. het krijgt iets magisch, iets onrealistisch en door het geweldige audioplan zelfs iets overweldigends. Je voelt de pijn, het verdriet, de ellende, terwijl je weet dat het een kunstvorm is. Wat zeker opvalt is de impact: je wordt direct in het verhaal gezogen en blijft geboeid kijken en luisteren. Tot het bittere eind.
Een jonge Franse frontsoldaat schrijft aan zijn moeder vanuit de modderige en natte loopgraven, en beschrijft de ellende, de koude en het verdriet om weer een vriend die door zinloze bommen is verminkt, vermoord of totaal opgelost in het niets. De zichzelf ‘Gerauschmacher’ (geluidskunstenaar) noemende Arthur Sauer zorgt voor die auditieve dimensie die het geheel compleet maakt als een visueel hoorspel waarin de brieven en dagboekfragmenten nog intenser worden beleefd.
Hotel Modern kiest noch vanuit een propagandistische setting, noch vanuit een nationalistische. Men verhaalt het vanuit de gebeurtenis zelf die voor Europa en de twintigste eeuw enorm veel gevolgen heeft gehad. De verbeelding aan de macht als wapen tegen de oorlogswaanzin. Machtig mooi gedaan!
20-3-2019
