Een verhaal over een aandoenlijke oude vrouw (interview)
‘Een oude vrouw heeft recht op publiek,’ vindt theatermaakster Arlène Hoornweg. Het succes en de positieve recensies voor de voorstelling Slakkesporen bewijzen haar gelijk. Voor de mensen die Slakkesporen niet hebben gezien, biedt de reprise een uitgelezen kans. om deze bijzondere voorstelling te bekijken. Slakkesporen vertelt het verhaal van een verwarde vrouw. Een vrouw zoals er in deze wereld zo veel van rondlopen. Ze wonen alleen in hun flatje of huisje. Bezoek komt er haast niet meer. Hun leven wordt bepaald door de dagelijkse huishoudelijke routine. Ze nemen op tijd hun kopje thee en leiden een zwijgzaam leven.
‘Ze doen hun ding en weten op hun manier te overleven,’ zegt Arlène Hoornweg. ‘Daarom hebben ze ook iets tragisch. Misschien wel omdat mensen er hun eigen moeder in herkennen. We zien ze weleens in de supermarkt of op straat aan ons voorbij schuifelen. Daar hoef je maar heel even bij na te denken en je weet dat die vrouwen al een heel leven achter zich hebben. Dat heeft iets ontroerends.’ Arlène Hoornweg heeft een portret willen maken van zo’n vrouw. Van iemand die niet midden in het leven staat en in de marge weet te overleven. ‘Oud worden hoort ook bij het leven en het is goed om daar eens bij stil te staan. We worden oud, kijk er maar naar. Je hoeft je er niet voor te schamen,’ zegt ze.
‘Oude mensen houden zich overeind door in hun hoofd in het verleden te leven. Dat vind ik een heel mooi gegeven. Ik wilde een voorstelling maken met bewegende voorwerpen en met dierenfiguren die dat voorbije leven kunnen verbeelden.’ Ze liet zich inspireren door de fantasierijke dierenfiguren van kunstenares Kirsten Hutschemakers en de aangrijpende roman Hersenschimmen van J. Bernlef. Want de vrouw in Slakkesporen lijdt aan dementie. Ze leeft tussen haar spulletjes maar herkent ze niet meer. Bernlef omschrijft dat als volgt: ‘Om iets te zien, moet je het eerst kunnen herkennen. Zonder herinnering kun je alleen maar kijken. Dan glijdt de wereld spoorloos door je heen.’
Arlène Hoornweg laat ons zien hoe onveilig die wereld dan voor een dementerende kan worden. Voor de kijker lijkt het huis te gaan spoken. De vrouw leeft in het moment. In een doolhof van waanbeelden die zich niet herhalen, maar steeds opnieuw weer beginnen. En dan neemt de voorstelling een bijzondere wending.
De vrouw verlaat haar huis. We zien haar terug als aandoenlijk animatiefiguurtje. Ze loopt door de stad waar het, door Hotel Modern zeer inventief vormgegeven, stadsleven letterlijk aan haar voorbijtrekt. Een kraai, in het oude Egypte het symbool voor de verbeelding van een ziel, strijkt naast haar neer op het bankje waar ze vierentwintig uur lang heeft gezeten.
8-12-2017
