Ook garnalen dansen de tango
Hotel Modern beschikt onderhand over een indrukwekkend oeuvre. De stukken die zij vertonen gaan uit van verschillende disciplines. De nadruk ligt op objecttheater, maar andere disciplines als film en performance worden gebruikt om hun verhaal neer te zetten. Na het bewerken van heftige thema’s zoals de Eerste en Tweede Wereldoorlog biedt Garnalen Verhalen een ietwat luchtigere benadering van de drijfveren van de mensheid.
Garnalen als mensen. Er zijn verschillende reacties mogelijk: ‘Wat een bespottelijk idee, dat ziet er toch niet uit.’ En ‘Goh, dat we daar niet eerder opgekomen zijn.’ Hotel Modern is uitgegaan van de tweede. Waar er in hun voorlaatste stuk een gastrol voor de kreeftachtigen was weggelegd, ditmaal zijn ze terug en nemen ze de hele wereld over. Wij vliegen in vogelvlucht door Nederland en de rest van de wereld. We bekijken het weerbericht, doen mee aan een aflevering van Tussen Kunst en Kitsch, wonen opeenvolgend een begrafenis en een bevalling bij, krijgen de koninklijke familie op bezoek met al haar fans en gaan zelfs op uitje naar Madurodam.
De spelers bewegen zich, bemand met kleine camera’s, over een podium volgebouwd met talloze maquettes waar zij de garnalen tot leven laten komen. Op het moment dat er met een plantenspuit water voor de camera wordt gespoten, neemt het publiek op het grote doek een garnaal – schrap dat – een mens waar, die in de regen aan kamperen is. Een behoorlijk herkenbaar en deprimerend Nederlands tafereel dat snel een lach oproept. Of de hersenoperatie om een tumor te verwijderen die zo bloederig wordt uitgevoerd dat het hele publiek kreten van afschuw slaakt. Ook de inrichting van de maquettes is met humor en oog voor detail gedaan. In het ziekenhuis wordt de hartmonitor aangedreven door Philips ‘Longlife’ batterijen en een tankstation is juist weer opgebouwd uit doosjes lucifers. Dit soort visuele grapjes maken het stuk een lust voor het oog.
Ook de geluiden en muziek die het verhaal ondersteunen worden live gemaakt en klinken overtuigend. Het loont om de geluidsman in de gaten te houden, want soms is hij behoorlijk vindingrijk in de wijze waarom hij het geluidsspoor creëert.
Waar Kamp en De Grote Oorlog een grotere verbindende verhaallijn bezaten, lijkt Garnalen Verhalen aanvankelijk geheel fragmentarisch opgebouwd, wat goed te rijmen valt met de snelle zapcultuur die tegenwoordig heerst, maar het geheel niet altijd ten goede komt. Soms had Hotel Modern wat meer rust mogen inbouwen in het stuk om gelegenheid tot reflectie te bieden. De teksten, die in tegenstelling tot hun voorgaande stukken veel meer voorkomen, zijn soms afleidend omdat er veel gebruik wordt gemaakt van typetjes en stemmetjes om binnen een korte tijd een bepaalde associatie duidelijk te maken. Maar ook aan garnalen raakt men gehecht. Of zoals iemand in het publiek fluistert: ‘Oh, dat is die ene met die bloemen!’ op het moment dat er een rozenverkoper tijdens zijn nachtelijke traject gevolgd wordt. Het zijn juist dat soort scènes met weinig tekst waar de grootste kracht in zit. De eenzaamheid van een individu en de onbelangrijke rituelen waar zoveel belang aan gehecht wordt, ijzersterk en soms pijnlijk neergezet.
Het stuk heeft zeer veel komische momenten. Vergis je echter niet. De makers van Garnalen Verhalen zijn er zeer bedreven in geraakt om een ogenschijnlijk onschuldig tafereel zomaar te doen omslaan naar iets akeligs. En juist doordat de toeschouwer door de humor zijn schild laat zakken, hakt de wrange realiteit van ons bestaan er hard in. Oorlog, ziekte en zinloos geweld sluipen langzaam de scènes binnen, tot het ranzige aan toe. De bio-industrie wordt aangepakt door in een scène op een vuilnisbelt biggetjes tussen de vuilniszakken neer te leggen. Op het moment dat iemand overlijdt, vliegt hij met witte vleugels weg, er is echter geen verschil te ontwaren tussen de engel en de vieze duiven die als aasgieren tussen de vuilnis wroeten. De ambiguïteit van de mens wordt ook hier op scherpe wijze vertoond. Kijk ook vooral eens op hun website voor een klein voorproefje van de inventiviteit waarmee Hotel Modern het leven tastbaar poogt te maken.
15-02-2009
